3 nguyên nhân ít biết gây bệnh gan nhiễm mỡ

Một trong những chức năng của gan là tích trữ và chuyển hóa các chất béo. Gan nhiễm mỡ là thuật ngữ chỉ tình trạng tỷ lệ tích lũy của chất béo trong gan lớn hơn 5% trọng lượng của gan.

Có 2 loại gan nhiễm mỡ: gan nhiễm mỡ do rượu và gan nhiễm mỡ không do rượu. Nếu lý do gây gan nhiễm mỡ do rượu quá rõ ràng thì đối với gan nhiễm mỡ không do rượu, nguyên nhân gây bệnh và cách điều trị vẫn chưa được giải mã hoàn toàn.

Dưới đây là 3 nguyên nhân có thể làm tăng nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ không do rượu:

Lối sống ăn quá nhiều và tập thể dục quá ít

Việc nạp quá nhiều calo, ăn nhiều chất béo, đường và carbohydrate khiến các tế bào nạp đầy năng lượng và không còn phản ứng với insulin, dẫn đến sự tích tụ mỡ. Lối sống ít vận động cũng khiến các tế bào ít nhạy cảm với insulin. Khi gan, cơ và các tế bào mỡ kháng insulin, đường sẽ tiếp tục tích tụ trong máu và chất béo sẽ tiếp tục tụ lại trong gan. Vòng luẩn quẩn của sự đề kháng insulin và tích tụ chất béo này là do ăn quá nhiều và tập thể dục quá ít.

Di truyền

Sự tương tác của nhiều biến thể gen khác nhau có thể gây gan nhiễm mỡ. Đặc biệt, một biến thể di truyền được gọi là PNPLA3 I148M có liên quan đến sự phát triển của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu mà không có biểu hiện của bệnh béo phì, tiểu đường, rối loạn lipid máu hoặc kháng insulin.

Tuy nhiên không có nghĩa khi cơ thể chứa gen gây bệnh thì nhất định mắc bệnh. Ví dụ, biến thể gen PNPLA3 I148M sẽ chỉ dẫn đến sự tiến triển của bệnh khi kết hợp với lạm dụng rượu, chế độ ăn uống không lành mạnh, tiêu thụ nhiều đường fructose, không hoạt động hoặc nhiễm virus.

Đây thực chất cũng là lời giải thích tại sao bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có xu hướng phát hiện trong các nhóm thành viên gia đình. Do vậy điều quan trọng nhất là phải hình thành và phát triển lối sống lành mạnh nếu các thế hệ trước trong gia đình mắc gan nhiễm mỡ không do rượu.

Các yếu tố di truyền khác như giới tính và chủng tộc của bạn cũng ảnh hưởng đến khả năng phát triển bệnh gan nhiễm mỡ. Ví dụ, người Mỹ gốc Phi có nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu thấp nhất, mặc dù có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2 cao hơn. Ngược lại, người châu Á và người gốc Tây Ban Nha có nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu cao nhất.

Sức khỏe đường ruột

Hệ vi sinh vật của cơ thể được tạo ra từ hơn 100 nghìn tỷ vi khuẩn sống trong đường ruột. Các loại vi khuẩn sinh sôi hay giảm sút đều ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, đặc biệt là ảnh hưởng chức năng của lá gan.

Các nghiên cứu được thực hiện trên hệ vi sinh vật của những bệnh nhân béo phì cho thấy họ bị giảm lượng vi khuẩn Bacteroidetes và tăng lượng vi khuẩn khác là Firmicutes.  Sự chênh lệch Bacteroidetes so với Firmicutes dẫn đến tăng hấp thu lipopolysaccharide (một thành phần của màng tế bào vi khuẩn, là nội độc tố kích hoạt phản ứng viêm mạnh trong cơ thể).

Phản ứng này góp phần trực tiếp vào tình trạng kháng insulin ở gan và béo phì. Nguyên nhân của việc hình thành hệ vi sinh gây béo phì này là ở chế độ ăn nhiều đường và chất béo. Sự gia tăng hấp thụ lipopolysaccharides có thể làm trầm trọng hơn vấn đề gan nhiễm mỡ.

Minh Nhật

Tổng hợp