Trừng phạt thương mại tới tấp, cuối cùng Trung Quốc "tùy cả ở Úc"

Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị bày tỏ Bắc Kinh mong muốn quan hệ với Úc tốt đẹp trở lại "càng sớm càng tốt".

Bình luận trên được đưa ra trong cuộc trò chuyện với cựu Thủ tướng Úc Kevin Rudd tại 1 sự kiện riêng tư diễn ra hôm 19-12 nhưng mới được báo chí Úc đăng tải ngày 31-12. Ông Vương khẳng định Trung Quốc không muốn nhìn thấy quan hệ 2 nước xấu đi và cho biết Úc mới là bên cần phải đưa ra quyết định. Theo lời ông Vương, Úc và Trung Quốc có thể trở lại làm đối tác chứ không phải kẻ thù.

Chỉ vài ngày trước đó, Úc đã yêu cầu Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) điều tra các loại thuế mà Trung Quốc áp lên lúa mạch Úc hồi tháng 5. Động thái này đánh dấu sự leo thang chính thức trong mâu thuẫn thương mại trị giá 20 tỉ USD của Úc với Trung Quốc khi không chỉ lúa mạch mà gỗ, rượu, tôm hùm và than của Úc cũng bị Bắc Kinh đánh thuế.

Hồi cuối tháng 11, Thủ tướng Úc Scott Morrison từng thể hiện ý định hòa giải với Trung Quốc khi xuất hiện tại một sự kiện ở Vương quốc Anh. Cụ thể, ông Morrison nói ông "rất vui nếu được thảo luận" về danh sách 14 điểm bất bình mà quan chức Trung Quốc công bố với tờ The Sydney Morning Herald và The Age.

Tuy nhiên, quan hệ 2 bên lại tiếp tục xấu đi sau khi phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc  Triệu Lập Kiên đăng tải 1 bức ảnh giả về binh sĩ Úc cầm dao kề cổ 1 em bé người Afghanistan. Trong cuộc trò chuyện với ông Rudd, ông Vương không nhắc gì đến bức ảnh này hay danh sách 14 điều bất bình.

Ông Rudd hỏi ông Vương: "Liệu chúng ta có thể thực hiện 1 giải pháp thực tế nào để tái thiết lập quan hệ giữa Úc - Trung Quốc không? Và liệu có bất kỳ chính sách ngoại giao không chính thức nào có thể được thực hiện trong thời gian này để 2 bên bỏ qua hiềm khích và trở lại ngoại giao bình thường không?".

Đáp lại, bộ trưởng ngoại giao Trung Quốc nói Úc cần phải quyết định xem Trung Quốc là mối đe dọa hay đối tác. Tuy nhiên, ông Vương có giọng điệu hòa giải hơn so với ông Triệu. "Nếu Úc xem Trung Quốc là mối đe dọa thì việc cải thiện quan hệ sẽ khó khăn. Nếu ngược lại, chúng ta sẽ có nhiều cơ hội tìm ra giải pháp cho các vấn đề. Vì vậy, quyền quyết định nằm ở phía Úc" - ông Vương nói.

Nữ phát ngôn viên của bộ trưởng ngoại giao Úc Marise Payne từ chối bình luận trực tiếp về phát biểu của ông Vương mà thay vào đó dẫn lời bà Payne rằng: "Chúng tôi sẽ không bao giờ đánh đổi lợi ích của đất nước. Và đó là 1 cách tiếp cận thể hiện sự tôn trọng trong mối quan hệ với Trung Quốc cũng như bất kỳ quan hệ song phương nào".

Ông Rory Medcalf, người đứng đầu các trường Cao đẳng An ninh Quốc gia thuộc trường ĐH Quốc gia Úc, cảnh báo những bình luận của ông Vương "không nên được hiểu quá mức như một tín hiệu tích cực". "Dĩ nhiên, thật tốt khi nhận được tín hiệu ở 1 mức độ nào đó về việc Trung Quốc cũng mong muốn có 1 quan hệ ổn định nhưng điểm mấu chốt là ông Vương vẫn đặt toàn bộ trách nhiệm lên Úc" - ông Medcalf nhận định.